Rhind Papirüsü, Ramesseum yakınında küçük bir binanın harabelerindeki Thebes’te bulunmuştur. Bu papirüsün kopyası, Ahmes tarafından Hyksos Pharaoh’un 15. Dynasty döneminde yazılmıştır. Apepi 1. Ahmes, yazılarının, Amenemhet III’un zamanındaki yazılarıyla benzerlik gösterdiğini ifade etmiştir. (M.Ö 1842–1797). Papirüs hiyerogliflerin ilek formuyla yazılmıştır. Orijinali 5,4m uzunluğunda, 32m genişliğinde basit bir parçamene yazılmıştır. (1)
Rhind Papirüsü vurgulu bir cümleyle başlar: “Her şeyin ayrıntılı çalışması, var olan her şeye derinlemesine bakış, üstü kapalı tüm sırların bilgisi.”
İçeriğinde; kesirli sayılar, paylaşım hesabı, faiz hesabı, alan hesabı gibi konuların yanında saatin 60 dk., günün 24 saat ve dairenin 360 derece oluşu, pi sayısı, 2/3 kuralı ve Pisagor teoreminin temel bilgileri gibi pek çok önemli matematiksel bilgiler vardır.
Birim kesirler, doğrusal denklemler ve çözümleri, üçgen, dörtgen, yamuk, paralelkenarın alanları, trigonometriye ilk adım, dairenin alanı, benzer üçgenler de içeriğinde yer alan diğer konulardır.
Rhind Papirüsü uygulamalı matematik el kitabı gibidir; çünkü içeriğinde çarpma ve bölme işlemlerinin, denklem çözümlerinin, günlük pratik matematiksel hesaplamaların nasıl yapılacağına dair 85 problem içerir ve Mısır matematiğine karşı bilgiler edinmemizi sağlar.
Rhind Papirüsü 'nün İçeriğinde Yer alan Matematiksel Bilgiler
Rhind Papirüsü vurgulu bir cümleyle başlar: “Her şeyin ayrıntılı çalışması, var olan her şeye derinlemesine bakış, üstü kapalı tüm sırların bilgisi.”
İçeriğinde kesirli sayılar, paylaşım hesabı, faiz hesabı, alan hesabı gibi konuların yanında saatin 60 dk., günün 24 saat ve dairenin 360 derece oluşu, pi sayısı, 2/3 kuralı ve Pisagor teoreminin temel bilgileri gibi pek çok önemli matematiksel bilgiler vardır.
Birim kesirler, doğrusal denklemler ve çözümleri, üçgen, dörtgen, yamuk, paralelkenarın alanları, trigonometriye ilk adım, dairenin alanı, benzer üçgenler de içeriğinde yer alan diğer konulardır.
Papirüste bira yapımı için kullanılması gereken tahıl miktarı ya da belli sayıda erkek için bölüşülmesi gereken somun ekmek miktarı gibi günlük yaşamda ortaya çıkan problemlere yer verilmiştir.
Rhind Papirüsünden 4 Problem
Papirüs, birkaç tane ‘tamamlama’ problemi içermektedir. Genellikle birkaç birim kesrin toplamıyla başlayan ve 1 sayısını elde etmek için bulunması gereken diğer birim kesirleri ne olduğunu soran problemleri barındırır.
Mesela
22.problemde “2/3 + 1/30 toplamından 1 elde etmek için eklenmesi gereken birim kesirler ne olmalıdır?”
sorusunun cevabı aranmıştır.
Bu sorunun cevabı için (2/3 + 1/30 + 1/n1 + … + 1/nk) N = N toplamında yazılması gereken birim kesirler bulunmalıdır.
N için verilen sayıların ortak çarpanı olarak diyelim ki 30 seçilsin. Bu durumda (2/3 + 1/30)30 = 20+ 1 = 21 elde edilir ki 30 sayısının 9 eksiği bulunmuş olur.
İşleme devam edelim: (1/5 + 1/10)30 = 6 + 3 = 9. İki eşitlikte yer alan sayıları topladığımızda istenen 1 sayısına erişilir: (2/3 + 1/30 + 1/5 + 1/10)30 = 30 olup 1 sayısı elde edilir [(2/3 + 1/30 + 1/5 + 1/10) = 1].
24. problemde “bir sayıya 1/7’si eklendiğinde 19 olan sayı kaçtır?”
gibi bir bilinmeyenli denkleme ait basit sorular yer almıştır. Bu problemin modern gösterimi olarak “x + x/7” kullanılırsa şayet, deneme yanılma yoluyla x sayısını elde etmeyi amaçlayan eski Mısırlılar bu soru temelinde, basit denklem çözümü için matematikçilerin en geçerli yöntem olarak deneme yanılma metodunu kullanmalarını ortaçağa gelinceye kadar -yani Fibonacci (İtalyan Matematikçi, 1170 – 1250) kendi yöntemini geliştirene kadar- sağlamışlardır.
Papirüs, şu anda British Museum'da sergilenmektedir.
KAYNAKÇA:
1- Egyptian Mathematics, Kylie Williams & Paul Scott, AMT59(4) Çeviren: Suphi Önder BÜTÜNER
Derlemedir Akcan Mir.
2- https://www.matematiksel.org/rhind-papirusu-ve-matematiksel-islemlerin-dogusu
3-https://tr.wikipedia.org/wiki/Rhind_Papir%C3%BCs%C3%BC#:~:text=Rhind%20Matematiksel%20Papir%C3%BCs%C3%BC%20(RMP)%2C,Rhind'in%20soyismini%20alm%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1r%20alm%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1r.